Miếng cơm trong bữa cơm

Tháng Ba 4, 2013 in Xã hội ba đào

Có người, và là người có trách nhiệm, có lần đã cắc cớ hỏi nhà báo Trần Đăng Tuấn vì sao ông lại lấy tên Quỹ từ thiện là Cơm Có Thịt. Một câu hỏi thể hiện một tư duy cực kỳ “xôi thịt” khi mà cái tâm thế người hỏi, cái nhìn người hỏi chỉ thấy chữ “Thịt”.

Một tin không lạ, về tình trạng suy dinh dưỡng vừa được Viện Dinh dưỡng quốc gia công bố. Theo đó, 20,8% trẻ em nông thôn suy dinh dưỡng, nhẹ cân. Tin này không lạ ở tỷ lệ 20,8% suy dinh dưỡng này, cho dù, nó gấp đôi so với thành thị.
Nhớ hồi nhà báo Trần Đăng Tuấn, người khởi xướng chương trình Cơm Có Thịt làm hồ sơ xin lập quỹ Cơm Có Thịt, có người, và là người có trách nhiệm, đã cắc cớ hỏi ông vì sao lại là Cơm Có Thịt.
Một câu hỏi thể hiện một tư duy cực kỳ “xôi thịt” khi mà cái tâm thế người hỏi, cái nhìn người hỏi chỉ thấy chữ “Thịt”.
Trong 6 ngộ nhận về tình trạng “nghèo tuyệt đối” ở nông thôn, miền núi, điều ngộ nhận tai hại nhất là chúng ta nhìn nhận những bữa cơm thiếu một cách vật lý và trường kỳ những miếng thịt, giống y như việc xem xiếc thú, không bao giờ đặt câu hỏi, không quan tâm đến số phận, xuýt xoa, buôn dưa lê trong những bữa nhậu salon thừa mứa, và để rồi quên bẵng ngay sau đó.
Trong bức thư ngỏ gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Phạm Vũ Luận, nhà báo Trần Đăng Tuấn viết: Lên vùng cao, chúng tôi không chỉ nhìn, mà còn ghi hình lại nhiều cảnh ăn uống của học sinh. Có đủ mọi cảnh: 1-Có những học sinh buổi trưa nhịn ăn vì không có gì mang theo đến lớp. Có những bé mầm non đến bữa thì cô giáo phải “véo” từ các nắm cơm của các em khác dồn lại để cho cháu ăn. 2- Có những học sinh không ăn cơm, mà ăn bí, ăn củ. 3- Học sinh có đủ cơm ăn, nhưng thức ăn là măng, muối riềng, muối ớt 4- Học sinh ăn cơm có chút thức ăn mang từ nhà là chút cá khô hay thi thoảng (rất hiếm) có miếng thịt.
Ở miền núi, thường niên là những bữa cơm “tự kỷ” với vài ba miếng bí ngô, dăm quả ớt, mấy miếng măng chua.
Ở miền núi, có những đứa trẻ săn bắt chuột để ăn, trước khi quên hẳn mùi vị của một miếng thịt.
Ở miền núi, những đứa trẻ bụng ỏng đít beo với nhúm cơm đựng trong túi nilon trường kỳ chan nước muối.
Và ở miền núi, cũng không thiếu những đứa trẻ không có thậm chí cơm để mà ăn, khi cả quá khứ, hiện tại, tương lai của cả gia đình trông cả vào yến gạo cứu trợ hàng tháng, dăm con cua móc dưới suối, vài đọt chuối hái được trên rừng.
Có đi miền núi, có đến những vùng xâu vùng xa, mới hiểu rằng mình viết “đồng bào thích ăn cua suối nướng” là mình chẳng hiểu gì hết. Con cua suối, một nguồn lây tả, chẳng qua cũng giống như con chuột xó nhà, thuần túy là một thứ thịt.
Nhưng câu chuyện suy dinh dưỡng của những đứa bé, thuộc vể phạm trù miếng cơm manh áo đang chỉ phản ánh một thực tế là tình trạng thiếu đói, đang không thiếu phổ biến ở nông thôn và miền núi.
Cần nhắc lại một sự thật, rằng trong năm 2012, có hơn 1 triệu lượt đồng bào thiếu đói. Chính xác là 1.911,8 lượt nhân khẩu, từ dùng chính thức, để nói về một thực trạng có thật, của Tổng cục Thống kê. Mở ngoặc thêm rằng thiếu đói chủ yếu xảy ra ở vùng Trung du, miền núi phía Bắc; vùng Bắc Trung bộ, Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên. Thiếu đói, cho dù thực hiện chính sách an sinh của Chính phủ,  đã có tới 22,6 nghìn tấn lương thực và 24,4 tỷ đồng được dùng để cứu đói.
Ở nông thôn, ở miền núi, tình trạng “nghèo tuyệt đối” bao giờ cũng được mô tả bắt đầu bằng việc thiếu ăn, thiếu ăn dẫn đến suy dinh dưỡng, mù chữ, bệnh tật, ô nhiễm môi trường… “không tương xứng với bất kỳ điều kiện sống nào của con người”. Cái nghèo ở nông thôn, ở miền núi, là những cái nghèo vật lý, nghèo thô thiển khi miếng thịt cũng là hãn hữu trong mỗi bữa ăn, thậm chí, thiếu cả thành tố tối thiểu làm nên bữa cơm của người việt là Cơm.
Có lẽ, tiếng chuông báo động về tình trạng suy dinh dưỡng chỉ có thể bắt đầu chấm dứt khi mà mỗi cuối năm, khi hân hoan báo cáo thành tích “Xuất khẩu gạo số 1 thế giới”, chúng ta cũng có thể tự hào nói rằng: Ở Việt Nam, không có một người dân nào thiếu đói.