Khi Bao Công cũng khóc tiếng Mán

Tháng Ba 23, 2013 in Tổng hợp

Các Chánh án của chúng ta thật là “hồn nhiên thật thà”. Trước thì Chánh án tiền nhiệm tuyên bố bất hủ: “Ở Việt Nam án dân sự muốn xử thế nào cũng được”. Và giờ thì có những bản án “Tòa án (cũng) không thể giải thích”.

Trả lời chất vấn của ĐBQH Trương Thị Huệ (Thái Nguyên) về 1198 trường hợp khó thi hành do án tuyên không rõ ràng, Chánh án Trịnh Hòa Bình đã liệt kê tới 3 diện loại: Án tuyên nhưng chưa thi hành được; Bản án phải giải thích mới có thể thi hành và có thể giải thích. Và loại thứ 3, thật khó tin, đó là những bản án mà bản thân “Tòa án không thể giải thích được”.
Các Chánh án của chúng ta thật là “hồn nhiên thật thà”. Trước thì Chánh án tiền nhiệm tuyên bố bất hủ: “Ở Việt Nam án dân sự muốn xử thế nào cũng được”. Và giờ thì có những bản án “Tòa án (cũng) không thể giải thích”.
Nhưng đó không phải là một vài vụ cá biệt. Cũng không phải là chưa có tiền lệ. Theo số liệu mà chính Chánh án Trương Hòa Bình công bố, thực ra phải viết đúng là thừa nhận thì: Năm 2010, con số những bản án tuyên mà “Tòa án không thể giải thích được” là 1770 trường hợp. Năm 2011, số vụ “Bao Công cũng phải khóc ròng” là 1702 . Và năm 2012, vẫn còn đến 1198 trường hợp “thẩm phán cũng không hiểu mình tuyên gì”.
Mỗi bản án, dù đó là một vụ ly hôn, một trường hợp tranh chấp đất đai, hoặc trường hợp hậu quả pháp lý nặng nề nhất là tống một tội phạm vào tù, bao giờ cũng bắt đầu bằng câu: Nhân danh nước cộng hòa…
Nhưng nếu ngay chính những phán quan, ngồi lạnh lùng trong những pháp đình thâm nghiêm còn không hiểu nổi bản án do chính mình tuyên thì làm sao bản án đó được thực thi trong thực tế, làm sao những đương sự, những bị cáo có thể “tâm phục khẩu phục”.
Hôm qua, Chánh án đã 1 lần nói lời cảm ơn “đồng bào, các vị ĐBQH và báo chí” đã phản ánh những tiêu cực của tòa. Ông cũng 3 lần “xin nhận trách nhiệm”, trong đó có lời xin lỗi về những bản án tuyên không rõ ràng.
Một trong 3 giải pháp “đột phá”, Chánh án Trương Hòa Bình có đề cập đến việc chú trọng đào tạo đội ngũ thẩm phán “vừa hồng vừa chuyên”. Theo ông, một tòa công sở trị giá 3 triệu USD sẽ được đầu tư để “xây dựng cơ sở vật chất khang trang” cho việc đào tạo thẩm phán.
Nhưng xin nhận trách nhiệm là không đủ, bởi đó là những sai phạm không thể xuê xoa bằng những lời xin lỗi nói cho có.
Tòa công sở 3 triệu USD cũng là cần thiết, nhưng dường như những bản án “Tòa án cũng không thể giải thích”, không đơn thuần chỉ là chuyện trình độ của các phán quan. Bởi án “không thể giải thích”, về bản chất cũng là loại án “giải thích thế nào cũng được”.
Nếu như Chánh án không nhìn thấy, dù chỉ tí ti trong đó có vấn đề đạo đức thì còn lâu án không thể giải thích, hoặc giải thích thế nào cũng được, mới có thể chấm dứt.